BEZOEK AAN TAIZÉ
Tijdens onze vakantie in Frankrijk (2009) bezochten wij de geloofsgemeenschap van Taizé. Graag maak ik u deelgenoot van mijn persoonlijke impressie, aangevuld met wat feiten over geschiedenis en visie van Taizé.
De overgang van het lieflijke heuvellandschap naar het afgelegen dorpje Taizé was groot: wat was het er druk! Overal waar ik keek zag ik auto’s, vooral veel bussen, overal jongeren, hip en degelijk door elkaar, rugtassen, koffers. Ik hoorde ook allerlei verschillende talen om me heen.
Toen we uit de auto stapten begon het net te regenen. Een wolkbreuk na zes weken droogte boven een barakachtig complex. Zo werd het wel meteen een stuk rustiger, de meeste jongeren zochten een plek om te schuilen.
De infopost of “Casa” was open en we werden keurig door een jongeman aangesproken. Op ons verzoek om meer informatie over Taizé kregen we onze persoonlijke Engelstalige gastvrouw. Carolina uit Kroatië praatte ons bij. Net als iedereen waren wij van harte welkom om aan de diensten en de workshops deel te nemen. Groepen dienen zich met het oog op de organisatie van slaapplaatsen en maaltijden via internet aan te melden.
Wij vroegen onze vriendelijke gastvrouw hoe ze hier beland was. Als meisje van veertien is ze hier voor het eerst geweest en sindsdien ieder jaar teruggekomen. Zij studeert muziek en vanuit de hectiek van haar dagelijks leven is ze hier al voor de elfde keer om gedurende zes weken een taak te vervullen. Op zoek naar God, naar Zin, naar Rust, zoals ze ons vertelde.
We moesten nog even wachten op het begin van een workshop. We schuilden zolang voor de regen onder een afdak en namen alles eens op ons gemak in ogenschouw. Allebei waren we behoorlijk onder de indruk. Wij zagen jongeren die zich in woord en daad dienstbaar opstelden, serieus en dol door elkaar (in één en dezelfde oogopslag zagen wij jongeren intens in gesprek en anderen die uitgelaten in de verse plassen stoeiden), corveeploegen met emmers en dweilen of met grote gamellen waaruit drinkwater en thee werd rondgedeeld. We liepen de kerkzaal even binnen. Daar was het stil: links en rechts knielden jongeren neer, alleen of in groepjes. Het was zoals we verwacht hadden erg druk, maar absoluut geen “circus”.
De gemeenschap oogt sober. De aankleding is eenvoudig en functioneel in alle opzichten, bijna saai. Alleen de inrichting voor in de kerkzaal is kleurig: oranje doeken, verlicht door kaarsen, verspreiden een warme gloed. In de buitenwand enkele glas-in-loodramen met Bijbelse taferelen.
De kerk wordt buiten de gebedsdiensten met behulp van schuifwanden onderverdeeld in gespreks- en ontmoetingsruimten. In zo’n ruimte woonden wij een workshop bij. Deze werd gegeven door broeder Emile en ging over de eucharistie in het vroege christendom. Vorm en inhoud verrasten ons: een hoorcollege van anderhalf uur voor zo’n honderdvijftig jongeren die allemaal plat op de grond zaten. Ze stelden vragen, maakten aantekeningen, en alles tweetalig! Broeder Emile inventariseerde eerst welke talen in de meerderheid waren en paste daar zijn presentatie bij aan naar Frans- en Engelstalig. Wij hadden een “stoel” doordat we op een trapje zaten en genoten met volle teugen van deze bijzondere middag.
’s Avonds om half negen keerden wij van onze camping terug naar Taizé om het avondgebed bij te wonen. Het zag er zondags uit, de kerk stroomde vol. Bij de ingang kreeg iedereen in de gewenste taal de teksten en een liederenbundel uitgereikt, ook hier door vrijwilligers. Een stampvolle kerk! Er zaten zeker vierduizend mensen, meest jongeren, plat op de grond, sommigen op een laag bankje.
Wij vonden een krap plekje achter(!) elkaar. Daar zaten wij anderhalf uur op de grond en zongen mee met de prachtige liederen, onder eenvoudige begeleiding door gitaarklanken. Ook was er een evangelielezing en een bezinningsstilte die wel tien minuten duurde. Hoe uitgelaten ik de jongeren zich eerder op de dag ook had zien gedragen, hier was iedereen stil en eerbiedig. Een oase van rust.
De geluidsinstallatie werkte prettig perfect. De liederen werden digitaal aangegeven, het duurde wel even voordat ik dat doorhad. Ik nam aanvankelijk aan dat de cijfers die ik zag een technische aanduiding waren, totdat me opviel dat ze telkens veranderden als het lied stopte.
Vooraan in het midden zaten de broeders in hun witte gebedskleden. Deze zaterdagavond legde broeder Simon uit Senegal zijn gelofte voor het leven af, dus het was een bijzondere bijeenkomst. Zijn familie was overgekomen en prominent bij de plechtigheid aanwezig. Na het stellen van de vragen en zijn antwoorden daarop werd broeder Simon door alle broeders omhelsd. Door dit alles duurde het avondgebed wel langer dan anders, vermoed ik, maar door het ontbreken van preek en collecte bleef het te doen daar op de grond.
Het mooiste vond ik toen aan het eind van de dienst “het Licht van Pasen” werd binnengebracht: kinderen met kaarsen gingen door de (zittende) menigte en iedereen kon zijn kaars aan hun lichtje aansteken. Tijdens het zingen van een prachtig Alleluia werd het gaandeweg prachtig licht in de kerk, een bijzondere en onverwachte dimensie aan de tekst “Jezus, u bent het Licht in ons leven”. Tijdens het zingen dit laatste lied stonden de broeders op en vertrokken. Geleidelijk aan stroomde de kerk leeg met mensen die zingend hun voorbeeld navolgden. Met een lied in ons hart vertrokken wij zo weer naar ons plekje op de camping.
Taizé is een internationale oecumenische gemeenschap waar broeder Roger Schultz in 1940 de grondslag voor gelegd heeft. Aanvankelijk als toevluchtsoord voor Joden en andere vluchtelingen, later voegden zich anderen bij hem en legden de broeders hun geloften af voor een levenslange toewijding.
Behalve het organiseren van internationale oecumenische jongerenontmoetingen wordt via projecten ook hulp verleend op het gebied van zending en diaconie. Taizé heeft bijvoorbeeld anderhalf miljoen Bijbels in het Chinees laten vertalen en verspreiden.
Driemaal daags ligt al het werk in de gemeenschap stil en komt iedereen naar de kerk. De middengang van deze kerk is gereserveerd voor de ongeveer honderd broeders. Daaromheen zitten dan de gasten op de grond. De diensten zijn als het ware één grote samenzang. Iedereen zingt de typische Taizéliederen (bestaande uit slechts één tekstregel, in allerlei talen) mee. In de evangelische liedbundel vinden wij twee Taizé-liederen, te weten lied 264 “Licht en wijsheid, vuur en sterkte, kom, o kom, Gij heilige Geest” en lied 173 “Jezus, u bent het Licht in ons leven, sta nimmer toe dat het duister tot mij spreekt”
Elke ochtend worden Bijbelinleidingen, gekoppeld aan gespreksgroepjes, door de broeders gegeven. ’s Middags zijn er workshops over de relatie van geloof en leven op allerlei maatschappelijke terreinen. Na het avondgebed is het overal op het terrein stil.
Wie wil kan de week of het eind van de week in stilte doorbrengen en tijd nemen om te luisteren hoe God tot hem/haar spreekt door het gebed, de boodschap van de bijbel of gebeurtenissen in hun leven.
Dagelijks programma
8.15: ochtendgebed, daarna ontbijt
10.00: inleiding voor de dag met een broeder van de gemeenschap, daarna tijd voor bezinning of gespreksgroepen
12.20: middaggebed, daarna maaltijd
14.00: zangrepetitie (optioneel)
’s middags: werk of gespreksgroepen
17.15: thee
17.45: workshops
19.00: avondeten
20.30: avondgebed, daarna stilte
Ik ben diep onder de indruk geraakt van wat er in Taizé gebeurt. Als ik de kans krijg ga ik graag terug naar dit bijzondere oord.
